تلاقی پذیری و مقاومت به بیمارگر pythium ultimum در سه گونه مختلف از جنس گلرنگ (carthamus)

شناسایی و انتقال ژن از خویشاوندان وحشی به گونه های زراعی یکی از روش های اصلاح گیاهان برای ایجاد مقاومت به بیماری ها و آفات بشمار می رود. این مطالعه با هدف بررسی امکان تلاقی پذیری و واکنش به pythium ultimum در گلرنگ زراعی و دو خویشاوند دیگر آن انجام شد. برای بررسی واکنش به بیمارگر از هشت ژنوتیپ متعلق به گونه زراعی، دو توده از گونه وحشی c. oxyacanthus از تهران و اصفهان و یک توده از گونه وحشی c. lanatus جمع آوری شده از استان گلستان به عنوان فاکتور فرعی، و دو محیط استریل و آلوده به بیمارگر p. ultimum به عنوان فاکتور اصلی در طرح اسپیلت پلات استفاده شد. برای ایجاد آلودگی از سوسپانسیون بیمارگر با غلظت نهایی 105 زئوسپور در هر میلی لیتر استفاده گردید. درصد جوانه زنی ژنوتیپ های گونه زراعی و گونه لاناتوس در محیط استریل بیش از 90 درصد بود، اما در محیط آلوده فقط ژنوتیپ های گونه زراعی توانستند همین مقدار جوانه زنی داشته باشند. تلاقی گونه ها با یکدیگر نشان داد که موفقیت در تولید بذر دورگ بارور، بستگی زیادی به انتخاب نوع پایه مادری دارد. در تلاقی گونه زراعی با اکسیاکانتوس، هنگامی که گونه زراعی به عنوان والد مادری بود، بذر دورگ بیشتری تولید شد. بذور حاصل از تلاقی دو گونه اکسیاکانتوس و زراعی بارور و دارای قابلیت جوانه زنی بودند، اما بذور حاصل از تلاقی لاناتوس با گلرنگ زراعی کاملاً عقیم بودند. مقاومت گونه اکسیاکانتوس به بیمارگر پیتیوم و موفقیت در تولید بذر دورگ، توانایی این گونه را برای انتقال ژن های مقاومت و همچنین سایر صفات مطلوب به گلرنگ زراعی نشان داد.